Je een weg banen door de ochtendspits is geen pretje. Het dagelijks woon-werktraject, hoe kort ook, weegt op de stemming en motivatie van je werknemers en dat heeft op lange termijn ook gevolgen voor je bedrijf. Jon M. Jachimowicz, doctoraatsstudent aan de Columbia Business School, en Geraldine Delplanque, Sodexo Global Marketing Director of Mobility & Expenses, geven tips om de negatieve gevolgen van het woon-werktraject op te vangen.
Het woon-werkverkeer is de laatste tijd sterk veranderd - welke impact hebben die veranderingen op de werknemers?
Jon M. Jachimowicz: Het woon-werktraject duurt de laatste jaren steeds langer. Door onder meer de steeds groeiende verstedelijking wordt het alsmaar moeilijker en duurder om dicht bij het werk te wonen. Veel werknemers moeten daarom lange woon-werktrajecten afleggen. Momenteel duurt het woon-werktraject wereldwijd gemiddeld 38 minuten, heen en terug. Dat komt neer op zowat 300 uur per jaar, ofwel meer dan 10 procent van de totale arbeidstijd! Bovendien blijkt ook uit meerdere prognoses dat dit de komende jaren niet zal verbeteren, integendeel. Enquêtes tonen ook aan dat de meeste werknemers de woon-werkverplaatsing als het lastigste deel van hun dag beschouwen.
Geraldine Delplanque: Ik ben het ermee eens dat de verstedelijking een grote invloed heeft op het woon-werkverkeer. Dat is een groeiend probleem, des te meer omdat het woon-werktraject steeds meer een essentieel thema wordt in de ‘war for talent’. Toch is er goed nieuws, want er duiken voortdurend innovatieve oplossingen op. Tot voor kort waren de mogelijkheden nog erg beperkt en kon je enkel kiezen tussen de auto en het openbaar vervoer. Ondertussen bestaan er multimodale oplossingen. Zo kan je bijvoorbeeld thuis vertrekken met de auto en daarna overstappen op een deelfiets, of je kan samen carpoolen. Ook dynamisch parkeren vindt stilaan ingang. Dit soort oplossingen kan de negatieve gevolgen van het woon-werkverkeer verminderen.
Welke invloed heeft het optimaliseren van het woon-werktraject op de dag van de werknemer?
J.M.J.: Tijdens het woon-werktraject verplaatst een werknemer zich niet enkel fysiek, hij gaat ook psychologisch over in een andere rol. Thuis ben je bijvoorbeeld ouder, terwijl je op het werk collega of manager bent. Werknemers die hun woon-werktraject benutten om zich niet enkel fysiek, maar ook mentaal van hun rol thuis naar die van werknemer te verplaatsen, zijn bij aankomst meteen klaar om de werkdag te starten en aan hun taken te beginnen. Ons onderzoek heeft aangetoond dat een moeilijke overgang van de ene naar de andere rol als onaangenaam wordt ervaren. Dat kan veel energie vragen en tot ontevredenheid en uitputting leiden op het werk.
G.D.: Ik heb dat zelf gezien bij onze klanten. Een lastig woon-werktraject leidt tot stress en dat kan zwaar op de efficiëntie en focus wegen. Verder kan deze stress de interactie met collega’s verminderen en zeker ook gezondheidsproblemen zoals hoofdpijn, slaapstoornissen, hart- en vaatziekten en musculoskeletale problemen veroorzaken. Al die factoren kunnen werknemers uiteindelijk demotiveren.
Jon, in jouw onderzoek heb je het ook over de aanpak van stress als gevolg van woon-werktrajecten. Kun je daar iets meer over vertellen?
J.M.J.: De plaats waar we wonen laat ons vaak niet veel keuze aan manieren om naar het werk te gaan, maar we hebben wel controle over wat we doen en denken tijdens het traject. We kunnen bijvoorbeeld aangenaam bezighouden door te dagdromen of naar muziek te luisteren. Daarnaast kunnen we ons ook praktisch bezighouden, zoals het plannen van de dag, doelstellingen en agenda’s. Uit ons onderzoek blijkt dat medewerkers die hoog scoren op het persoonlijkheidskenmerk ‘zelfcontrole’, eerder op lange termijn denken. Zij denken sneller na over de werkdag die voor hen ligt. Een lang woon-werktraject heeft een minder negatief effect op hen, omdat ze ervan profiteren om hun dag te plannen en zo de overgang naar hun rol op het werk vergemakkelijken.
Hoe kunnen bedrijven het woon-werktraject optimaliseren?
J.M.J.: Het is belangrijk dat bedrijven beseffen welke impact het woon-werktraject heeft op medewerkers en hun gedrag op het werk. Het welzijn op het werk begint voor werknemers veel vroeger dan het moment waarop ze het bedrijf binnenstappen. Daarom vereist dit probleem een meer globale benadering. De manier waarop medewerkers naar het werk komen en de duur van het traject beïnvloeden hun houding tegenover het werk en op die manier ook hun gedrag en prestaties. Het is een belangrijke factor wanneer werknemers beslissen om bij een bedrijf te blijven of een andere baan te zoeken.
G.D.: Bedrijven kunnen ook een belangrijke rol spelen bij het bedenken van nieuwe oplossingen en zo de deur openen naar nieuwe manieren van werken. Voor oplossingen voor het woon-werkverkeer is het belangrijk om steeds maatwerk en flexibiliteit voorop te stellen. Omdat woon-werkverkeer multimodaal en veelzijdig is geworden, mogen bedrijven zich niet beperken tot het vergemakkelijken van de verplaatsingen ‘s ochtends. Medewerkers moeten ook op elk moment van de dag de beste transportmogelijkheden kunnen kiezen.
Er zijn al bedrijven die het voortouw nemen en op zoek gaan naar unieke oplossingen om af te stappen van de traditionele manier van werken. Sommige werknemers hoeven bijvoorbeeld niet meer fysiek aanwezig te zijn in het bedrijf. Door ze oplossingen aan te bieden zoals thuiswerk of een co-workingruimte dicht bij hen thuis, kunnen ze de woon-werkverplaatsing vermijden. Daarnaast is ook een flexibel uurrooster heel efficiënt gebleken. Dit verbetert aanzienlijk het evenwicht tussen het werk- en het privéleven. Werknemers kunnen op deze manier zelf hun dag plannen zoals het hen het best uitkomt.
Geraldine, kan jij iets meer vertellen over de multimodale oplossingen van Sodexo?
G.D.: Een van onze oplossingen werd speciaal ontwikkeld om, onder andere, de pijnpunten van het woon-werkverkeer weg te nemen. Met de XXImo Mobility Card kunnen werknemers hun woon- en werkverplaatsingen snel en eenvoudig betalen. Dat kan zowel voor verplaatsingen met de auto, taxi, trein, tram, bus, deelauto’s, deelfietsen als vliegtuigreizen. Dankzij het XXImo-platform en het handelaarsnetwerk hebben we het uitgavenproces volledig gedigitaliseerd: van transactie, toelating en kostentoewijzing tot directe verwerking in de accounts.
De nieuwe MILO app gaat nog een stap verder: hij toont medewerkers de beste route om tijdig op de plaats van afspraak te arriveren. Wanneer je bijvoorbeeld zou overstappen van de auto naar het openbaar vervoer, herberekent de app zelfs automatisch de route. Met MILO kun je tenslotte ook het openbaar vervoer, taxi’s en parking betalen. De app is in feite een digitale assistent die naast multimodale alternatieven ook de perfecte timing voorstelt.
Tot slot, Jon, zijn er volgens jou tools die bedrijven nog niet voldoende gebruiken om de werknemerservaring te verbeteren?
J.M.J.: Veel grote bedrijven beschikken over een schat aan gegevens. Ze weten hoe lang het woon-werktraject van hun werknemers duurt, hoe tevreden ze zijn op het werk en welke werknemers overwegen het bedrijf te verlaten. Toch zouden ze die gegevens efficiënter moeten analyseren en benutten. Je kan er erg waardevolle voorspellende modellen mee bouwen: wie overweegt om op te stappen, waarom presteren sommige medewerkers beter dan andere en wat kan het bedrijf doen om daar verandering in te brengen. Bedrijven hebben vaak niet de theoretische kennis en analytische vaardigheden of denken gewoon niet in termen van een globale aanpak. Als onderzoeker wil ik met deze bedrijven samenwerken om antwoorden te vinden en ze te helpen hun medewerkers beter te begrijpen. Die inzichten zullen ons immers ook helpen om het onderzoek nog meer toe te spitsen.
